108 anh hùng Lương Sơn Bạc không một ai mang họ Triệu, 99% 'fan cứng' Thủy Hử cũng không biết lý do
Họ Triệu là họ vô cùng phổ biến ở Trung Quốc, đứng đầu trong Bách gia họ (danh sách truyền thống tất cả các họ của Trung Quốc). Nhưng vì sao 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc không một ai mang họ này?
Trong Thủy Hử, 108 anh hùng Lương Sơn Bạc được đánh giá là biểu tượng của nghĩa khí, dũng cảm. Họ sẵn sàng đối đầu với chính quyền cũng như các thế lực xấu xa của xã hội, sẵn sàng dùng bạo lực để đáp trả ách thống trị đen tối từ triều đình.
Dĩ nhiên, đến cả fan ruột của Thủy Hử cũng khó mà phân biệt được 108 vị anh hùng. Có thể bạn chưa biết, trong số họ không một ai mang họ Triệu. Đây là điểm rất đặc biệt bởi thời đó họ Triệu là họ phổ biến nhất tại Trung Quốc, đứng đầu trong 100 họ lớn của đất nước này.
Trên thực tế, đây là một dụng ý nghệ thuật của Thi Nại Am. Tác giả muốn thông qua chi tiết này gửi gắm rất nhiều thông điệp.
Tránh phạm húy
Người xưa có quan niệm “tránh đặt tên kỵ húy”. Các công thần của Lý Thế Dân không thể mang họ Dương của triều đại trước, hay công thần của nhà Tống cũng không thể nào mang họ Sài thị được.
Nhà Tống do họ Triệu sáng lập. Vậy nên, việc tác giả Thi Nại Am không để bất kỳ nhân vật chính nào mang họ Triệu là điều hoàn toàn hợp lý theo quy tắc tránh phạm húy, cũng như để tránh liên lụy, gợi phản cảm hoặc bị coi là phạm thượng.
Ngay cả khi “Thủy Hử” được viết vào thời Minh, tư tưởng trung quân, đạo Nho vẫn chi phối mạnh mẽ. Thi Nại Am không thể để một anh hùng phản kháng lại triều đình mà lại mang họ Triệu – cùng họ với vua.
Lập trường chính trị mập mờ của Tống Giang
Tống Giang dù là thủ lĩnh Lương Sơn, nổi dậy chống quan lại tham nhũng, nhưng luôn ôm mộng được “chiêu an”. Ông vẫn nghĩ đến cảnh được triều đình công nhận và về phục vụ nhà vua.
Tống Giang vốn không phải một kẻ phản loạn toàn diện, mà là một "trung thần bị ép phải phản". Vì vậy, nếu có người họ Triệu trong đội ngũ, điều đó sẽ phá hủy hoàn toàn ý đồ thể hiện Lương Sơn là “người nghĩa nhưng không mưu nghịch”.
Dụng ý văn học sâu sắc của Thi Nại Am
Thủy Hử không chỉ là tiểu thuyết anh hùng, mà còn là tác phẩm phê phán xã hội sâu sắc, ẩn chứa nhiều tầng nghĩa. Việc không có người họ Triệu trong 108 anh hùng tô đậm tính “nghĩa hiệp, dân gian” của các nhân vật – họ không thuộc về giai cấp thống trị, mà đứng đối lập với nó.
Thi Nại Am được đánh giá rất thông minh khi cân bằng được giữa tinh thần phản kháng và lằn ranh “trung thành” với triều đình, tránh bị coi là “văn chương phản động”.
Trong Thủy Hử vốn vẫn có 13 nhân vật mang họ Triệu. Nhưng điểm chung là tất cả đều là phản diện, đại diện cho tầng lớp ăn bám, những người suy đồi đạo đức hay sống xa hoa.
Minh chứng có thể kể đến như: Triệu Viên Ngoại: kẻ trăng hoa, chỉ biết hưởng lạc; các đại thần họ Triệu trong triều: thối nát, xu nịnh, dâm ô; Tống Huy Tông – Triệu Cực: hoàng đế vô đạo, vẽ tranh chơi đàn, mặc kệ dân tình khổ cực. Điều này được ví như một phép ẩn dụ cho sự suy đồi của vương triều.
